Drug eruption - මත්ද්‍රව්‍ය පුපුරා යාමhttps://en.wikipedia.org/wiki/Drug_eruption
මත්ද‍්‍රව්‍ය පූපුරා යාම (Drug eruption) යනු අහිතකර ඖෂධ ප්‍රතික්‍රියාවකි. මත්ද‍්‍රව්‍ය නිකුත් කරන සමයේ ප්‍රතික්‍රියාව බොහෝවිට මෘදු වන අතර, දෝෂකාරී ඖෂධය නතර කිරීමෙන් පසු පවා පවතී. කෙසේ වෙතත්, බරපතල රෝග, අක්මාව හෝ වකුගඩු හානිය වැනි අවයව තුවාල සමඟ සම්බන්ධ විය හැක. ඖෂධ මඟින් හුස්ම ගැනීමේ ගැටලු, නියමිත වර්ණ වෙනස් වීම, ශලේෂ්මල පටල වලට බලපෑම, හෝ බාහිර සමේ වර්ණකරණය නොමැතිව පෙනීම වැනි ලක්ෂණ පෙනෙයි.

මත්ද‍්‍රව්‍ය පූපුරා යාම ප්‍රධාන වශයෙන් වෛද්‍ය ඉතිහාසය සහ ශාරීරික පරීක්ෂණය මඟින් හඳුනා ගනී. සමයේ බයෝපසි, රුධිර පරීක්ෂණ හෝ පර්තීක්ෂණ (histopathology) පරීක්ෂණද ප්‍රයෝජනවත් වේ.

ප්‍රතිජීවක (antibiotic) සහ අනෙකුත් ප්‍රති-කුෂ්ඨරජීවී ඖෂධ, සල්ෆා ඖෂධ, NSAIDs (නො‑ස්ටෙරොයිඩ් ප්‍රති‑ගිනි අවුලුවන ඖෂධ), වියර්ථතා සඳහා රසායනික චිකිත්සක කාරක, ප්‍රතිදේහජනක සහ මනෝචිකිත්සක ඖෂධ පූපුරා යාමට හේතු වන උදාහරණ වේ.

රෝග විනිශ්චය සහ ප්‍රතිකාර
ඔබට උණ (ශරීර උෂ්ණත්වය ඉහළ යාම) ඇති නම්, වෛද්‍ය උපදෙස් ලබා ගැනීම අත්‍යවශ්‍යයි. සැක සහිත ඖෂධය නතර කළ යුතුය (උදාහරණ: ප්‍රතිජීවක, ස්ටෙරොයිඩ් නොවන ප්‍රති‑ගිනි අවුලුවන ඖෂධ). රෝහලට යාමට පෙර, cetirizine හෝ loratadine වැනි මූඛ ප්‍රතිහිස්ටමින් (antihistamine) ගැනීම උපකාරී වේ.
#Cetirizine [Zytec]
#LevoCetirizine [Xyzal]
#Loratadine [Claritin]

රුධිර පරීක්ෂාව (CBC, LFT, eosinophil ගණන)
මූඛ ස්ටෙරොයිඩ් සහ ප්‍රති‑හිස්ටමින් වෛද්‍යවරයාගේ බෙහෙත සමඟ

☆ AI Dermatology — Free Service
ජර්මනියේ 2022 Stiftung Warentest ප්‍රතිඵලවල, ModelDerm සමඟ පාරිභෝගික තෘප්තිය ගෙවන ලද ටෙලිමෙඩිසින් උපදේශනවලට වඩා තරමක් අඩු විය.
  • මත්ද්‍රව්‍ය පුපුරා යාම (Drug eruption) මුළු ශරීරයටම බලපෑම් කිරීම මගින් සංකලිත වේ.
  • එය ශරීරයට බහුලව බලපාන අවස්ථාවන්හිදී, සපර්ශ සමේ රෝගයක් ලෙස මත්ද්‍රව්‍ය පූපුරා යාම (Drug eruption) රෝග විනිශ්චය සලකා බලිය යුතුය.
  • AGEP (Acute generalized exanthematous pustulosis) යනු ඖෂධ කුෂ්ඨ වර්ගයක්.
References Current Perspectives on Severe Drug Eruption 34273058 
NIH
ඖෂධ පිරීම ලෙස හඳුන්වන ඖෂධ මගින් ඇතිවන සමේ ප්‍රතික්‍රියාව සමහර විට දරුණු විය හැක. Severe cutaneous adverse drug reactions (SCARs) ලෙස හඳුන්වන මේ ප්‍රතික්‍රියාව ජීවිතයට තර්ජනයක් ලෙස සැලකේ. ඒවාට Stevens‑Johnson syndrome (SJS), toxic epidermal necrolysis (TEN), acute generalized exanthematous pustulosis (AGEP) සහ drug reaction with eosinophilia and systemic symptoms (DRESS) වැනි රෝගයන් ඇතුළත් වේ. SCARs දුර්ලභ වන අතර, රෝහලට ඇතුළත් වූ රෝගීන්ගෙන් 2% කට පමණ ඒවා අතුරුදන් වේ.
Adverse drug reactions involving the skin are commonly known as drug eruptions. Severe drug eruption may cause severe cutaneous adverse drug reactions (SCARs), which are considered to be fatal and life-threatening, including Stevens-Johnson syndrome (SJS), toxic epidermal necrolysis (TEN), acute generalized exanthematous pustulosis (AGEP), and drug reaction with eosinophilia and systemic symptoms (DRESS). Although cases are relatively rare, approximately 2% of hospitalized patients are affected by SCARs.
 Fixed drug eruption - Case reports 35918090 
NIH
31 හැවිරිදි කාන්තාවකගේ දකුණු පාදයේ මුදුවේ වේදනා රහිත රතු ලපයක් සමඟ චර්ම රෝග අංශයට පැමිණිණි. කුරුලෑ කැළැල් සඳහා පිකෝසෙකන්ඩ් ලේසර ප්‍රතිකාරයෙන් පසු ඇය පෙර දින Doxycycline (100 mg) මාත්‍රාවක් ගත්තාය. පසුගිය වසරේ, Doxycycline පශ්චාත් ලේසර ප්‍රතිකාරයේ එකම මාත්‍රාව ගෙන පසු ඇය එම ස්ථානයේදීම එවැනිම ගැටලුවකට මුහුණ දුන්නාය. ඇයට සැලකිය යුතු වෛද්‍ය ඉතිහාසයක් නොමැති අතර දේශීයව හෝ ඇගේ ශරීරය පුරා උණ වැනි වෙනත් රෝග ලක්ෂණ නොමැත.
A 31-year-old woman presented to the dermatology department with an asymptomatic erythematous patch on the dorsum of her right foot. She had taken 1 dose of doxycycline (100 mg) the previous day as empirical treatment after picosecond laser treatment for acne scars. She had had a similar episode the previous year on the same site, after taking the same dose of doxycycline after laser treatment. She had no notable medical history, and no other local or systemic symptoms, including fever.
 Stevens-Johnson Syndrome 29083827 
NIH
Stevens-Johnson syndrome (SJS) සහ toxic epidermal necrolysis (TEN) යන දෙකම බරපතල සම ප්‍රතික්‍රියාවන් වන අතර, erythema multiforme major සහ staphylococcal scalded skin syndrome වැනි අනෙකුත් සම රෝගවලට වඩා ඖෂධ ප්‍රතික්‍රියාවන්ගෙන් සිදුවේ. SJS/TEN අති දුර්ලභ හා අත්‍යවශ්‍ය ප්‍රතික්‍රියාවක් වන අතර, එය පූර්ණයෙන්ම පීඩිත සමය සහ ශලේෂ්මල පටලයට හානියක් කරයි, බොහෝ විට පද්ධතික රෝග ලක්ෂණ පෙන්වයි. 80% කට වැඩි අවස්ථාවලදී, ඖෂධය හේතුව වේ.
Stevens-Johnson syndrome (SJS), and toxic epidermal necrolysis (TEN) are variants of the same condition and are distinct from erythema multiforme major staphylococcal scalded skin syndrome­, and other drug eruptions. Stevens-Johnson syndrome/toxic epidermal necrolysis is a rare, acute, serious, and potentially fatal skin reaction in which there are sheet-like skin and mucosal loss accompanied by systemic symptoms. Medications are causative in over 80% of cases.