Drug eruption - මත්ද්‍රව්‍ය පුපුරා යාමhttps://en.wikipedia.org/wiki/Drug_eruption
මත්ද්‍රව්‍ය පුපුරා යාම (Drug eruption) යනු සමේ අහිතකර ඖෂධ ප්‍රතික්‍රියාවකි. මත්ද්‍රව්‍ය නිසා ඇතිවන සමේ ප්‍රතික්‍රියා බොහෝමයක් මෘදු වන අතර වරදක් කරන ඖෂධය ඉවත් කළ විට අතුරුදහන් වේ. කෙසේ වෙතත්, වඩාත් බරපතල රෝග අක්මාව හෝ වකුගඩු හානි වැනි අවයව තුවාල සමඟ සම්බන්ධ විය හැක. ඖෂධ මගින් හිසකෙස් සහ නිය වෙනස්වීම්, ශ්ලේෂ්මල පටල වලට බලපෑම් කිරීම හෝ බාහිර සමේ වෙනස්කම් නොමැතිව කැසීම ඇති විය හැක.

මත්ද්රව්ය පිපිරීම් ප්රධාන වශයෙන් වෛද්ය ඉතිහාසය සහ සායනික පරීක්ෂණයෙන් හඳුනා ගැනේ. සමේ බයොප්සි, රුධිර පරීක්ෂණ හෝ ප්රතිශක්තිකරණ පරීක්ෂණ ද ප්රයෝජනවත් විය හැකිය.

ප්‍රතිජීවක සහ අනෙකුත් ප්‍රති-ක්ෂුද්‍ර ජීවී ඖෂධ, සල්ෆා ඖෂධ, නොස්ටෙරොයිඩ් ප්‍රති-ගිනි අවුලුවන ඖෂධ (NSAIDs), විකෘතිතා සඳහා රසායනික චිකිත්සක කාරක, ප්‍රතිදේහජනක සහ මනෝචිකිත්සක ඖෂධ පුපුරා යාමට හේතු වන පොදු ඖෂධ සඳහා උදාහරණ වේ.

රෝග විනිශ්චය සහ ප්‍රතිකාර
ඔබට උණ (ශරීර උෂ්ණත්වය ඉහළ යාම) තිබේ නම්, ඔබ හැකි ඉක්මනින් වෛද්ය ප්රතිකාර ලබා ගත යුතුය. සැක සහිත ඖෂධය අත්හිටුවිය යුතුය (උදා: ප්රතිජීවක, ස්ටෙරොයිඩ් නොවන ප්රති-ගිනි අවුලුවන ඖෂධ). රෝහලට යාමට පෙර, cetirizine හෝ loratadine වැනි මුඛ ප්‍රතිහිස්ටමින් කැසීම සහ කැසීම සඳහා උපකාරී වේ.
#Cetirizine [Zytec]
#LevoCetirizine [Xyzal]
#Loratadine [Claritin]

රුධිර පරීක්ෂාව (CBC, LFT, eosinophil ගණන)
මුඛ ස්ටෙරොයිඩ් සහ ප්‍රති-හිස්ටමින් වෛද්‍යවරයාගේ බෙහෙත් වට්ටෝරුව සමඟ

☆ ජර්මනියේ 2022 Stiftung Warentest ප්‍රතිඵලවල, ModelDerm සමඟ පාරිභෝගික තෘප්තිය ගෙවන ලද ටෙලිමෙඩිසින් උපදේශනවලට වඩා තරමක් අඩු විය.
  • මත්ද්‍රව්‍ය පුපුරා යාම (Drug eruption) මුළු ශරීරයටම බලපෑම් කිරීම මගින් සංලක්ෂිත වේ.
  • එය ශරීරයට බහුලව බලපාන අවස්ථාවන්හිදී, ස්පර්ශ සමේ රෝග වෙනුවට මත්ද්‍රව්‍ය පුපුරා යාම (Drug eruption) රෝග විනිශ්චය සලකා බැලිය යුතුය.
  • AGEP (Acute generalized exanthematous pustulosis) යනු ඖෂධ කුෂ්ඨ වර්ගයකි.
References Current Perspectives on Severe Drug Eruption 34273058 
NIH
ඖෂධ පිපිරීම් ලෙස හඳුන්වන ඖෂධ මගින් ඇතිවන සමේ ප්රතික්රියා සමහර විට දරුණු විය හැක. Severe cutaneous adverse drug reactions (SCARs) ලෙස හඳුන්වන මෙම දරුණු ප්‍රතික්‍රියා ජීවිතයට තර්ජනයක් ලෙස සැලකේ. ඒවාට Stevens-Johnson syndrome (SJS) , toxic epidermal necrolysis (TEN) , acute generalized exanthematous pustulosis (AGEP) , and drug reaction with eosinophilia and systemic symptoms (DRESS) වැනි කොන්දේසි ඇතුළත් වේ. SCARs දුර්ලභ වන අතර, රෝහල්ගත වූ රෝගීන්ගෙන් 2% ක් පමණ ඒවා අත්විඳිති.
Adverse drug reactions involving the skin are commonly known as drug eruptions. Severe drug eruption may cause severe cutaneous adverse drug reactions (SCARs), which are considered to be fatal and life-threatening, including Stevens-Johnson syndrome (SJS), toxic epidermal necrolysis (TEN), acute generalized exanthematous pustulosis (AGEP), and drug reaction with eosinophilia and systemic symptoms (DRESS). Although cases are relatively rare, approximately 2% of hospitalized patients are affected by SCARs.
 Fixed drug eruption - Case reports 35918090 
NIH
31 හැවිරිදි කාන්තාවක් ඇගේ දකුණු පාදයේ මුදුනේ වේදනා රහිත රතු ලපයක් සමඟ චර්ම රෝග අංශයට පැමිණියාය. කුරුලෑ කැළැල් සඳහා පිකෝසෙකන්ඩ් ලේසර් ප්‍රතිකාරයෙන් පසු ඇය පෙර දින ඩොක්සිසයික්ලයින් (100 mg) මාත්‍රාවක් ගත්තාය. පසුගිය වසරේ, ඩොක්සිසයික්ලයින් පශ්චාත් ලේසර් ප්‍රතිකාරයේ එකම මාත්‍රාව ගැනීමෙන් පසු ඇය එම ස්ථානයේදීම එවැනිම ගැටලුවකට මුහුණ දුන්නාය. ඇයට සැලකිය යුතු වෛද්‍ය ඉතිහාසයක් නොමැති අතර දේශීයව හෝ ඇගේ ශරීරය පුරා උණ වැනි වෙනත් රෝග ලක්ෂණ නොමැත.
A 31-year-old woman presented to the dermatology department with an asymptomatic erythematous patch on the dorsum of her right foot. She had taken 1 dose of doxycycline (100 mg) the previous day as empirical treatment after picosecond laser treatment for acne scars. She had had a similar episode the previous year on the same site, after taking the same dose of doxycycline after laser treatment. She had no notable medical history, and no other local or systemic symptoms, including fever.
 Stevens-Johnson Syndrome 29083827 
NIH
Stevens-Johnson syndrome (SJS) සහ toxic epidermal necrolysis (TEN) යනු බරපතල සමේ ප්‍රතික්‍රියාවක ආකාර දෙකකි, erythema multiforme major සහ staphylococcal scalded skin syndrome වැනි අනෙකුත් සමේ තත්වයන් මෙන්ම ඖෂධ ප්‍රතික්‍රියා වලින් වෙනස් වේ. SJS/TEN යනු දුර්ලභ හා දරුණු ප්‍රතික්‍රියාවක් වන අතර එය පුළුල් ලෙස පැතිරුණු සම ​​සහ ශ්ලේෂ්මල පටලයට හානි කරයි, බොහෝ විට පද්ධතිමය රෝග ලක්ෂණ ඇත. 80% කට වඩා වැඩි අවස්ථාවන්හිදී, ඖෂධ හේතුව වේ.
Stevens-Johnson syndrome (SJS), and toxic epidermal necrolysis (TEN) are variants of the same condition and are distinct from erythema multiforme major staphylococcal scalded skin syndrome­, and other drug eruptions. Stevens-Johnson syndrome/toxic epidermal necrolysis is a rare, acute, serious, and potentially fatal skin reaction in which there are sheet-like skin and mucosal loss accompanied by systemic symptoms. Medications are causative in over 80% of cases.